Warning: Private methods cannot be final as they are never overridden by other classes in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/wp-rocket/inc/classes/Buffer/class-cache.php on line 425
Warning: Private methods cannot be final as they are never overridden by other classes in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/wp-rocket/inc/classes/traits/trait-memoize.php on line 87
Deprecated: Required parameter $taxonomy follows optional parameter $id in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/PW-Pro-News-Ticker-For-VC/class/pro_news_ticker.php on line 15
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $post_id in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/includes/acf-value-functions.php on line 54
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $value in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/includes/acf-value-functions.php on line 166
Deprecated: Required parameter $value follows optional parameter $key in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/includes/ajax/class-acf-ajax.php on line 76
Deprecated: Required parameter $width follows optional parameter $img_url in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/blog-designer-pro/blog-designer-pro.php on line 5485
Deprecated: Required parameter $height follows optional parameter $img_url in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/blog-designer-pro/blog-designer-pro.php on line 5485
Deprecated: Required parameter $bdp_settings follows optional parameter $rss_use_excerpt in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/blog-designer-pro/admin/functions.php on line 814
Deprecated: Required parameter $bdp_settings follows optional parameter $bdp_excerpt_data in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/blog-designer-pro/admin/functions.php on line 956
Deprecated: Required parameter $bdp_post_id follows optional parameter $template_name in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/blog-designer-pro/admin/functions.php on line 1062
Warning: The magic method Vc_Manager::__wakeup() must have public visibility in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/js_composer/include/classes/core/class-vc-manager.php on line 203
Deprecated: Required parameter $width follows optional parameter $attach_id in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/js_composer/include/helpers/helpers.php on line 366
Deprecated: Required parameter $height follows optional parameter $attach_id in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/js_composer/include/helpers/helpers.php on line 366
Deprecated: Required parameter $form follows optional parameter $format in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/quform/library/Quform/TokenReplacer.php on line 46
Deprecated: Required parameter $atts follows optional parameter $output in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/themes/publisher/includes/libs/bs-theme-core/gallery-slider/class-publisher-theme-gallery-slider.php on line 67
Deprecated: uksort(): Returning bool from comparison function is deprecated, return an integer less than, equal to, or greater than zero in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/themes/publisher/includes/libs/better-framework/compatibility/class-bf-version-compatibility.php on line 139
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-repeater.php on line 720
Deprecated: Required parameter $post_id follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-repeater.php on line 720
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-repeater.php on line 786
Deprecated: Required parameter $post_id follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-repeater.php on line 786
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $name in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-flexible-content.php on line 1038
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-flexible-content.php on line 1074
Deprecated: Required parameter $post_id follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-flexible-content.php on line 1074
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-flexible-content.php on line 1126
Deprecated: Required parameter $post_id follows optional parameter $i in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-flexible-content.php on line 1126
Deprecated: Required parameter $field follows optional parameter $id in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/advanced-custom-fields-pro/pro/fields/class-acf-field-gallery.php on line 296
Deprecated: Required parameter $provider follows optional parameter $user_id in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/youzer/includes/logy/includes/public/core/class-logy-social.php on line 753
Deprecated: Required parameter $profile follows optional parameter $user_id in /home/almubligat/public_html/mudona/wp-content/plugins/youzer/includes/logy/includes/public/core/class-logy-social.php on line 753 مجمع المبلغات الرساليات – المدونة
في كل مرة يُطرح موضوع الفتوحات الإسلامية في مجالس متنوعة، تنقسم الآراء بين مُقدّس يرفض المساءلة، ومُهاجم يختزل الدين في الغزو والسيف. لكن وسط هذا التنازع، يبقى سؤال واحد مُعلّقًا على جدار الضمير:
إذا كان القرآن قد قرر “لا إكراه في الدين”، فكيف نُبرر تاريخًا طويلًا من الفتح بالسيف؟
لكن السؤال الأهم الذي ينبغي أن يطرحه الجميع اليوم هو: إذا كنا نرفض الاحتلال باسم مبدأ إنساني، لأن الله خلقنا أحرارًا، فهل يمكننا أن نبرر تاريخًا من الغزو باسم الدين؟
نحن اليوم، في القرن الحادي والعشرين، نستنكر الغزو الأمريكي للعراق وأفغانستان، وندين التدخلات الغربية في شؤون الشعوب، ونرفع شعارات السيادة والحرية. لكن لماذا نغضّ الطرف حين نعود إلى الماضي، ونتعامل مع الفتوحات كأنها جزء من الرسالة الإلهية؟ أليس هذا نوعًا من ازدواجية المعايير؟
الحقيقة أن الإسلام في نصوصه الأصلية لم يكن مشروعًا توسعيًا. بل جاء بمنظومة قيم تقوم على الدعوة بالحكمة، والحرية في الإيمان، ومواجهة الظلم لا استبداله. لكن بعد وفاة النبي، سرعان ما تحوّلت الرسالة إلى دولة، وتحوّلت الدولة إلى سلطنة، وتحولت السلطنة إلى مشروع توسّع إمبراطوري، لا يختلف كثيرًا في أدواته عن مشاريع الغزو الأخرى عبر التاريخ.
هل انتشر الإسلام بالسيف؟ في بعض المناطق، نعم. لكنه في مناطق أخرى — كإندونيسيا وشرق أفريقيا — دخل عبر التجار، وعبر العدالة في المعاملة. هذا يعني أن الإسلام لا يحتاج إلى سيف كي يُنتشر، بل يحتاج إلى وعي وعدالة وصدق في التمثّل.
إن الفتوحات التي تمّت باسم الدين كانت، في حقيقتها، تحركات سياسية واقتصادية وعسكرية، رافقتها غنائم ونساء وأراضٍ وسلطة. والسؤال هنا: هل هذه غايات تتماشى مع “وما أرسلناك إلا رحمة للعالمين”؟
نحن لا نكتب هذا لنجلد الذات، بل لنحرّرها. التحرير يبدأ حين نكفّ عن اختلاق مبررات لكل فعل تاريخي، وحين نُخضع هذا التاريخ لميزان القيم لا لمزاج الفخر.
الإسلام ليس مسؤولًا عن أخطاء السلاطين. والوعي الحقيقي لا يتحقق إلا حين نملك شجاعة قول: ما كان فتحًا لله، لا يكون إكراهًا على الناس.
والسؤال الذي يطرح نفسه الآن: كيف يمكننا اليوم أن نعيد فهم تاريخنا بعين نقدية تعيد التوازن بين مبادئ الحرية والعدالة، وتفتح باب الحوار حول حقيقة ما نعتبره “فتحًا”؟